Поморяни (Поморяны): замок в письмових джерелах - Опис 1745 р.

[Oleh Stasiuk]

Оригінальний документ з даним описом лежить в Краківському державному архіві в фонді №636 "Archiwum dóbr Pomorzany"

Цитата

In primario od Miasta most na palach stary, z poręczami naobie stronie nadgnilemi, na ktorym kobylica z proboiem nowa, wywrocona z zaszczepką w paręczu, Brama wielka murowana okrągła, pod Gontami nowemi, do niey wrota podwoyne dobre nabiegunach, cwiekami bite, y fortka na zawiasach z zaszczepką y skoblami, z ktorey po lewey stronie schody kamienne na Gurę na ktorey tylko snowanie pod Dachem znayduię sie od niey poteyże stronie parkan murowany dużo stary poosypany, przy ktorym chałupka dla horodniczego prusko lepiona pod Dranicami, do Sien drzwi proste nabiegunach z zaszczepką y do chałupki podobne z kruczkem, wtey piecyk szary z kominkem kaflowym, okno iedne parzyste szkła prostego, drugie małe w drewno oprawne ławek dwie y stelka, Daley Bastyon wielki murowany w cale osypany, za mur wytlnięty już opuszczonym, pod nakryciem gontowym w cale zgnilym. Postapiwszy Pałac wielki murowany na dwa załamany pod nakryciem gontowym Całym, ktorego niszcze kondygnacye ta sie opisuią. Idąc do sklepu pierwszego od tego Bastyonu stoiącego Drzwi stare na zawiasach z zamkiem wnętrznym Gatką zaszczepką y skoblami, wtym okno z kraty żelazney bez szkła z niego prosto do Drugiego Drzwi takiez z zamkiem zaszczepką y skoblami, idąc na lewą stron do sklepu trzeciego, drzwi na zawiasach z gałką y zaszczepką, w tym okien nadziedziniec z krat żelaznych dwie, ztąd do czwartego drzwi iednakowe z zawiasami Gałką y zaszczepką, w ktorym okien na Dziedziniec z krat żelaznych dwie, z tego do piątego drzwi niema, tę wyrazone sklepy bez podłogi znacznie po osypali sie reparacyi potrzebuią, natył w każdym strzelnice w murze znayduią sie. Ztąd wyszedłszyzaraz sklepy drugie, do pierwszego drzwi dębowe z zawiasami antabką y zaszczepką, wtym okno z kraty zelazney jedne, idąc do drugiego drzwi z zawiasami Gałką y zaszczepką, ztego na bok do trzeciego, drzwi z zawiasami skoblami y dwiema zaszczepkami, tam okno z kraty żelazney jedne, podłog żadnych niema mur poosypał sie reparacyi potrebny, idąc pod Galeryą do sklepu Piwnicznego, ktoren na dwa murowany, drzwi wewnątrz, zadnych niema tylko z przychodu, na zawiasach z zaszczepką y skoblami, za ktoremi schody kamienne, od tego sklepu niedaleko przeycscie natył, alias wycieczka, maiąca drzwi dwoie iedne z zawiasami trzema a drugie dwiema, z zamkami staremi, ztąd na lewą stronę pod Pałac sklepy wielkie do ktorych tylko drzwi dwoie z zawiasami y zaszczepką, okien z krat żelaznych znayduie sie sześć podłog żadnych niema, tylko z stelą tarciczną Ex opposito tych sklepow drugie takiez, do tych drzwi znayduię sie troie z zawiasami zaszczepkami y skoblami, okien natył z krat zalaznych sześż, stele tarciczne, podłog niema, wkońcu tych sklepy dolne ***kie wielkie, wcale poruynowane popsute z sklepieniem popsutym y drzwi y okien *** ktoremi pokoie takoz poopadały z fundamentu *** Po Opisaniu tey dolney kondygnacyi, idąc na Gurę schody kamienne okrągłe na Galerya, koło ktorey poręcze kamienne na balasach, z suchey trzciny na słupach sparty sufit, z schod prosto sionki do nich drzwi podwoyne dębowe stolarskie na zawiasach szesciu z gałką y zamkiem złym pobielanym, ztych naprawey stronie Pokoy duzy, maiący drzwi podwoyne dębowe na zawiasach z zamkiem pobielanym starym y zasuwka wtym pieca niema, okna powyimowane tylko ramy, ztego do Drugiego drzwi podwoyne o godnych zawiasach, wktorym okno iedne wyętę z tego do Bastyonu drzwi podwojne z zawiasami zasuwką y zamkiem zepsutym, w ktorym sale wielkie wcale poruynowane, stel popsuta, okien niema, mur poosypał sie podloga niedobra, wrociwszy sie nazad do sien wyrazonych, znich idąc nalewey stronie do Pokoiu, drzwi podwoyne z zawiasami zasuwką y zamkiem zepsutym w tym okien pięc powyimowanych, pieca niema, z niego daley Pokoy drugi maiący drzwi iednakowe z zamkiem dobrym y Gałka, tam okien dwie, ztego daley Pokoie mały maiący drzwi podwoyne z zawiasami y zasuwką, tam okno iedne wołowoprawne kominek, y komorka z schodkami kamiennymi, idąc do sionek Bastyonowych Drzwi podwoyne, z zawiasami y skoblami, tam okien dwie niewielkich, iedne od Pola a drugie od Dziedzincu w Ołow oprawnych, posadzka y sklepienie, W pierszych zaś wyrazonych Pokojach podłogi sosnowe kwaterami ***zone złe, y stele tarciczne na belkach ulożone, okna namienione, wpuł powyimowane tylko ramy znayduią sie a niektorych y całkiem niemasz, reparacyi znaczney potrzebuią. Idąc do Bastyonu przed ktorym drzwi podwoyne na zawiasach z zamkiem, z nich zaraz schody kamienne, do sklepow dolnych wyrazonych, y pod Bastyon mający drzwi iedne poiedynkowe, z zawiasami, y dwiema antabkami, Drudie ex opposito tych  otrzech zawiasach sztabowych z zamkiem. Powrociwszy na Gurę Drzwi do Bastyonu srzedniego z zawiasami zamkiem zaszczepką y skoblami, tam okno iedne z kraty nadpsute y stzelnice, połap tarciczny y podłoga, nadgniłą, y mury poosypali sie naboku schody w murze kamienne, pod Dach, gdzie z fundamentu poruynowaną. Powrociwszy na zad zaraz drzwi podwoyne, z zawiasami y zamkiem zepsutym, do sien naprzeciwko samey Galeryi stoiących, tam posadzka kamienna okno iedne wołow oprawne, kominek murowany stel tarciczna na belkach z tych sien drzwi podwoyne duze o szesciu zawiasach z zamkiem, kruczkem zaszczepką y skoblami, na samą Galeryą jedne, a drugie do sionek malych takoz na zawiasach z zamkiem w ktorych okno w ołow oprawne, y kominkow Grubnych dwa nadach danych przy nich zaraz drzwi do Pokoiu podwoyne z zawiasami zamkiem y Gałką tam piec zielony okien dwie wołow oprawnych, posadzka y stel z tego naprawey stronie pokojk poboczny, do niego drzwi podwojne z zawiasami zaszczepką y skoblami stare, jako y podłoga, ktora z tarcic kwaterami sadzona, okien cztery, jedne ze*** od odworza aołow oprawne reparacyi potrzebne, piec biały kapturowy y kominek, z tego do drugiego takiegoz, drzwi podwoyne stare z zawiasami zamkiem zaszczepką y skoblami, tam okien iednakowych dwie tak od podwora jako y zewnątrz, podłoga y sklepienie, piec biały, ztego drzwi do sieni pisanych podwoyne z zawiasami, zaszczepkami dwiema skoblami y zamkiem. Powrociwszy nazad do Pokoju pisanego pierwszego, a zniego idąc prosto do Pokoju srzedniego wielkiego, drzwi podwoyne z zawiasami z zamkiem gałka y zaszczepką tam posadzka y stel okien od Dziedzinca trzy y od Pola trzy, w ołow oprawnych, piec farfurowy y kominek szafiasty, z tego do drugiego Pokoiu drzwi podoyne o jednych zawiasach, tam posadzka y stel, kominek kapturowy nadpsuty, okien trzy wołowiu, z tego do Bokowego, drzwi podwoyne z zawiasami zaszczepką y blaszkami, złe, tam okna niema y ram kominek szafiasty, posadzka stel wypadła zła, ztego drzwi za piec pokoiu srzedniego, poiedynkowe na zawiasach z zamkiem pobielany dobre, Natymże w rogu od podworza Bastyon opustoszały w cale opadły, na przeciwko tach staynia murowana wielka, y kuchnia, idąc do kuchni sień, do ktorych od dziedzincu weyscie szerokie, a natył drzwi stare z zawiasami zabiłe, na lewey stronie drzwi z zawiasami y Gałką do Kuchni, w ktorey ogniską murowane wielkie, okien od pola trzy z krat żelaznych, a od Dziedzincu dwie takich że zalepionych podłoga zgniła, nad to kuchnią pokoie quondam cyli, ateraz z fundamentu poruynowane, do Stayni od Dziedzincu wrot dwoie z tarcic na biegunach wewnątrz zloby y jasła złe, przeoryny, ladajakie, podłogi y połapu niema, mur znacznie poosypał sie, pokrycie gontowe Dobre, w murze strzelnice y okna zamurowane znayduią sie, a ku kuchennym sieniow weyscie bez drzwi, w koncu tey stayni Bastyon wielki murowany pod gontami, podnim szopka z tarcic budowana, z drzwiami dłębiey schowanie w murze, takze z drzwiami na biegunach y zaszczepką wyzey schodki złe y sionki z tarcic budowane, ladajako maiące drzwi z zawiasami zaszczepką y skoblami, podłoga zła steli niemasz schody na Gurę na ktorey w cale zruynowaną do Bastyony drzwi na zawiasach z klamką zaszczepką antabką y skiblami, piec szary kominek szafiasty, okno iedne w drewo oprawne, niedobre, komora tarcicami przypierzona, do niey drzwi na zawiasach z blaszką y zaszczepką małą, tam okien dwie udrewno y ołow oprawnych, lawka iedna, posłoga y stel, od tego Basyonu płot chrosciany zły, Daley do Brame pale stare Dębpwe, koło tego Zamku wał niski osypany y fosa kopana zawalona, nad Bastyonem Pałacowym jednym Dach gontowy stary, maiący na sobie Gałkę blachą białą obitą z sztybremi y tarczę na wietrznik sporzondzoną, przy nim dwie małych kopulek takze gontami nakrytych białych z sztybrami y wietrznikami, nad drugim Bastyonem alias Salą namienioną pokrycia zadnego niema.